Warto wzorować się na ludziach, którzy z powodu klimatu są obeznani z radzeniem sobie z wysokimi temperaturami. Jak więc żyją latem południowcy w upale. Robią sobie sjestę. W porze najwyższych tempetarur, między 12 a 15 warto zrobić sobie przerwę, maksymalnie ograniczyć aktywność, a już szczególnie nie wychodzić na słońce. Wszelką obciążające działania wymagające wysiłku dobrze jest przełożyć na późne godziny wieczorowe, a najgorszy (najcieplejszy) moment dnia. przespać. To jednak rada, która nie nadaje się dla wszystkich z nas, którzy latem pracują. My musimy wypróbować inne metody.
Kolejna rada rodem z gorącego klimatu - zapomnieć o czymś takim, jakim jak wietrzenie pomieszczeń i otwieranie okien w ciągu dnia. To działa zupełnie odwrotnie. W krajach, gdzie upały są najbardziej dokuczliwe i długotrwałe, w oknach montowane są rolety zewnętrzne, które najskuteczniej chronią przed nagrzaniem. U nas rzadko bywają. Trzeba jednak spuszczać zasłony, rolety, aby jak najmniej słonecznego światła docierało bezpośrednio do pomieszczeń. Otwieranie okien na oścież, kiedy słupek rtęci za oknem pokazuje ponad 30 stopni, ma sens jedynie wtedy, kiedy powietrze jest rzeczywiście świeże, czyli praktycznie tylko o świcie. Można je też otworzyć wieczorem, by wypuścić całe ciepło zgromadzone w ciągu dnia, a wpuścić chłodniejsze powietrze
Jasne, że podczas upałów trzeba się także schłodzić. Jest na to sposób, bo w pracy coraz częściej mamy klimatyzację. To dobra rzecz, ale zdrowa, tylko wtedy, gdy stosowana z umiarem. Ważna zasada - należy ustawić temperaturę klimatyzatora na maksymalnie 5-7°C niższą, niż temperatura na dworze. Nagłe zmiany temperatury to prosta droga do choroby, a gorączkować w czasie upałów - straszna rzecz.
A jak sobie radzić, jeśli w domu nie ma klimatyzacji, a okna mamy na słoneczną stronę. Wtedy i zasłonięcie okien nie wystarczy. W takiej sytuacji można rozwiesić mokre prześcieradła lub rozstawić miski z wodą. Parująca woda sprawi, że w domu będzie trochę chłodniej.
Do schłodzenia mieszkania nadaje się wentylator. Aby spotęgować efekt chłodzenia, można umieścić przed nim miskę z lodem lub kilka plastikowych butelek z zamrożoną wodą. Taki "filtr" wzmocni efekt chłodzenia i sprawi, że powietrze stanie się bardziej wilgotne. Podobnie zadziała zawieszone przed wentylatorem zwilżone prześcieradło.
To już rada na indywidualne radzenie sobie z upałami. Można wykonać letnią wersję termoforu. Wystarczy zamrozić wodę w plastikowej butelce, a potem położyć blisko ciała. Zamiast ogrzewać ciało, stopniowo rozmrażająca się woda, będzie je skutecznie chłodzić. Zamrożoną butelkę wody możesz także nosić ze sobą w ciągu dnia. Przyda się do robienia chłodzących kompresów, a po rozmrożeniu, ugasi pragnienie.
Najważniejsze podczas upałów jest to, aby nie odwadniać organizmu i ciągle uzupełniać go wodą. Wraz z potem, prócz ciepła, usuwasz z organizmu wodę i sole mineralne. Niedobór soli nie jest sprawą błahą, zaburza bowiem funkcjonowanie całego organizmu - narasta wtedy osłabienie i wyczerpanie, pojawia się niepokój, brak apetytu, nudności, mogą łapać cię skurcze łydek. Dlatego nie unikaj soli - szczyptę rozpuszczaj w szklance wody lub dosalaj pożywienie. Warto wiedzieć, że podczas rejsów morskich czy nawet regat na jeziorach pije się gorącą herbatę z solą. Tę metodę stosują także przewodnicy górscy. Podczas upałów lepiej unikać alkoholu i kofeiny.
Koszmarem jest gotowanie w czasie upałów. W kuchni nie da się wytrzymać. Warto zaplanować takie potrawy, które nie wymagają włączania piekarnika ani długiego gotowania. Należy pamiętać, że urządzenia kuchenne wydzielają sporo ciepła, a unosząca się podczas gotowania para wodna potęguje uczucie gorąca. Dlatego w upalne dni najlepiej spożywać sałatki, warzywa i owoce, przygotować np. chłodnik. Należy unikać smażonego mięsa i ciężkostrawnych wysokobiałkowych potraw, które mogą zwiększać metaboliczną produkcję ciepła oraz powodować utratę wody.
Gdy jest gorąco, powinniśmy jeść dziennie więcej niż 400 gramów - zalecana przez WHO porcja warzyw i owoców na dzień dla dorosłej osoby. Szczególnie wskazany będzie arbuz, który składa się aż w 92 proc. z wody, a dodatkowo dostarcza potasu, magnezu, żelaza, sodu, wapnia - substancji, których może nam brakować. Warto sięgnąć też po melony, nektarynki czy borówki.
W tropikalnej Tajlandii pija się w trakcie upałów specjalną herbatkę. Oto przepis: po 10 gramów świeżego imbiru, trawy cytrynowej, cynamonu, liści pandanowca i owoc bael. Pociąć i zagotować razem w litrze wody. Ostudzić, dodać 4 łyżki miodu.
Są też na szczęście mniej skomplikowane i tańsze napoje. Świetny jest sok pomidorowy. Dostarczy niezbędnych mikroelementów, które tracimy podczas pocenia się. Warto pić sok z pomidorów ze względu na potas, magnez, fosfor, witaminę B6, witaminę C, witaminę K, witaminę E. Jest również ważnym źródłem błonnika, który zaspokaja głód.
Wracamy do soli. Solony jogurt Ajran to popularny i pyszny sposób na upał wprost z Bliskiego Wschodu (Turcja, kraje arabskie) i co równie ważne niezwykle prosty w przygotowaniu. Mieszamy jogurt naturalny z wodą, tak, żeby uzyskać konsystencję podobną do nieodtłuszczonego mleka lub odrobinę gęstszą, z reguły w proporcjach od 1:1 do 1:2, solimy i mocno mieszamy, żeby uzyskać nieco piany. Tak powstały napój pijemy przez słomkę, do posiłków.
Zdejmujemy z siebie, ile tylko się da. Wybierajmy rzeczy jasne, lekkie, uszyte z naturalnych tkanin np. flanela zatrzymuje 99,5 proc. szkodliwego promieniowania ultrafioletowego, natomiast cienka bawełna - zaledwie 50 proc. Na nogi zakładać trzeba przewiewne, szmaciane lub skórzane sandały.
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze