Miejsca w Polsce, do których warto zboczyć z trasy jesienią

Niemal 300-metrowa trasa wodna i interesujący park maszyn parowych ? to najciekawsze elementy Zabytkowej Kopalni Srebra w Tarnowskich Górach. Zrekonstruowane wyrobiska kopalni pochodzą z XVII i XIX w.. Z podszybia szybu ''Anioł'' można wejść w labirynt chodników. Chodnikiem ''Staszica'' dociera się do pierwszej komory ''Srebrnej'' o powierzchni 500 mkw. Zachowana jest w stanie pierwotnym, z odtworzonym stanowiskiem pracy gwarków. W głębi komory znajduje się małe jeziorko i resztki galeny. Jest tu chodnik wodny, którym można przepłynąć łodziami do trzeciego szybu, zwanego "Żmiją". Długość trasy wodnej to 270 m. Na terenie wokół kopalni jest też Skansen Maszyn Parowych. Kopalnia znajduje się przy ul. Szczęść Boże na skraju Tarnowskich Gór (przy trasie do Gliwic).

Kompleks Riese powstawał od 1943 r. Dziś można zwiedzać to, co udało się zbudować, zanim kres wojny pokrzyżował plany pomysłodawcom obiektu. Przewodnicy snują teorie co do prawdopodobnego przeznaczenia podziemnych korytarzy. Jedna mówi o kwaterze Hitlera, inna o miejscu ukrycia bursztynowej komnaty. Do sztolni tworzących Riese można się dostać z kilku miejscowości. Przewodnik TurboKARTY poleca Walim. Z Wrocławia dotrzeć tam można drogą krajową nr 8 (kierunek: Dzierżoniów), potem przez Pieszyce prosto do Walimia.

15 km na południowy zachód od Opatowa (województwo świętokrzyskie) tuż przy drodze nr 758 łączącej Iwaniska z Klimontowem stoi zamek. Jego budowę rozpoczęto  w 1627 r. I aż do 1682 r., kiedy powstał we Francji pałac wersalski, była to największa tego typu budowla. Jeśli wierzyć legendom, pilnuje jej sam diabeł. Jak do niego dojechać? Trzeba  kierować się do Opatowa drogą krajową 74. Następnie wjechać na drogę nr 757 prowadzącą na Staszów i jechać aż do Iwanisk. Potem skręcić w lewo w drogę nr 758.

Wybudowany nieopodal Iławy Badawczo-Szkoleniowy Ośrodek Manewrowania Statkami jest jedną z niewielu takich instytucji na świecie. Opiekuje się nim Fundacja Bezpieczeństwa Żeglugi i Ochrony Środowiska, utworzona przez Politechnikę Gdańską, Akademię Morską w Gdyni i miasto Iława. Co tam można zobaczyć? Miniaturę morskiego portu, makiety terminali, kanałów i rzek. Nie jest to kolejny park miniatur, lecz miejsce, w którym szkolą się zawodowi kapitanowie oceanicznych gigantów. Wykorzystują w tym celu miniaturę portu i miniatury jednostek pływających. Od 1980 r. przeszkolono tam ponad 4,5 tys. kapitanów i pilotów z ok. 50 krajów świata. Ośrodek znajduje się we wsi Kamionka nad jeziorem Slim. Z centrum Iławy trzeba wyjechać drogą nr 16 na Grudziądz i na rondzie obrać drogę nr  521. Potem należy wypatrywać kierunkowskazów i skręć w lewo w drogę asfaltową.

Odry to wieś w Borach Tucholskich koło Czerska. W pobliżu znajduje się rezerwat ''Kamienne kręgi''. To największe w Polsce skupisko takich obiektów. Prawdopodobnie cmentarzysko z I i II w. n.e. Rezerwat leży na prawym brzegu Wdy. Kręgi mają od 15 do 33 m średnicy. W każdym jest od 16 do 29 kamieni, wystających z ziemi na 20-70 cm. W rezerwacie są także kurhany. W kręgach i kurhanach odkryto ponad 600 grobów. Od 15 września 1958 r. teren jest prawnie chronionym rezerwatem przyrody - nie tylko dla zachowania obiektu archeologicznego, ale również dla ochrony ponad 86 gatunków porostów (zwykle rosnących tylko na terenach wysokogórskich), które odkryto na 300 głazach. Odry można odwiedzić w drodze nad morze. Trzeba opuścić autostradę A1, kierując się na Warlubie (droga nr 214). Następnie wybrać drogę 238, która doprowadzi nas do Czerska. Wsi należy szukać około 15 km na północ od tego miasta.

Nazwa Skamieniałe Miasto wywodzi się z legendy. Według niej kiedyś w tym miejscu stał gród, który za grzechy jego mieszkańców został zamieniony w kamienny. Są tam więc teraz skamieniałe ''Ratusz", ''Warownia Dolna", ''Pustelnia". To unikatowe miejsce znajduje się tuż przy drodze krajowej nr 977. Wielu turystów, jadąc z Warszawy przez Tarnów do Krynicy i Gorlic lub na Słowację, zatrzymuje się tutaj. Przy wejściu do rezerwatu jest wygodny parking. Stąd rozpoczyna się wycieczka. Przejście Skamieniałego Miasta wraz z wąwozem Czarownic i powrót na parkingu zajmują około 2,5 godz.

W okolicach Wrocławia rozciągają się winne uprawy jednej z najlepszych  - Adorii. Można tu skosztować rieslinga lub chardonmay. To miejsce jest gratką dla miłośników wina. I teoretyków, i praktyków. Jeśli chce się poczuć toskański klimat w Polsce, trzeba wyjechać z Wrocławia w kierunku Legnicy (droga nr 98). W Bielanach Wrocławskich wjedź na autostradę A4 i podążaj do węzła Pietrzykowice. Tam obierz drogę 348 i trzymaj się jej aż do Małuszowa. Tam skręć w prawo w drogę nr 35. Tuż za Gniechowicami wypatruj drogowskazów wskazujących trasę do winnicy. Rozpostarła się nieopodal wsi Zachowice. Od Wrocławia to tylko około 30 km.

W Bieszczadach przewodnik TurboKARTY proponuje odwiedzenie Sinych Wirów, czyli rezerwatu krajobrazowego. Znajduje się na terenach dawnych wsi: Łuh, Zawój i Polanki. Przypada na niego kilkukilometrowy odcinek rzeki Wetliny i południowe stoki wzgórza Połoma (776 m n.p.m.) porośnięte głównie lasem bukowo-jodłowym. Najbardziej charakterystyczną, jedną z najpiękniejszych i najłatwiej dla turysty dostępnych części rezerwatu jest przełom Wetliny przebijającej się przez liczne progi skalne u stóp Połomy. Dotrzeć do Sinych Wirów można z drogi łączącej Bukowiec nad Zalewem Solińskim - gdzie wpada do niego Solinka - z Dołżycą koło Cisnej. Wyruszając z Bukowca, warto w znajdującej się po drodze wsi Terka zobaczyć murowaną dzwonnicę z XIX w. i dawny przycerkiewny cmentarz. Nie sposób ich przegapić, bo znajdują się tuż przy drodze, vis a vis sklepu spożywczego, na górce. Mniej więcej w połowie trasy - za Polankami - jest początek właściwej drogi do rezerwatu Sine Wiry.

Włodarze miasta proponują jego poznanie ''od spodu''. Połączone piwnice, lochy i zakamarki składają się na tzw. podziemną trasę turystyczną. Spaceruje się nie po, lecz pod rynkiem (głębokość od 0,5 do 10 m). Można zwiedzić trzy kondygnacje podziemi i przejść nimi prawie 400 m. Odwiedzi się 25 piwnic i 15 korytarzy, z których najstarsze powstały w XIV w. Wejście znajduje się przy ratuszu (ul. Słowackiego).

I na koniec przedstawiamy bydgoski obiekt. Muzeum Mydła i Brudu jest jedynym takim w Europie. Można w nim zobaczyć średniowieczną łaźnię, wejść do drewnianej balii lub poczuć się jak w XIX-wiecznym pokoju kąpielowym. Przewodnik oprowadza w specjalnym stroju, opowiada ciekawostki związane z ?historią brudu". Na przykład o tym, kiedy i z czego zrobiono pierwsze mydło. Wyjaśnia, jaki był stosunek do higieny w starożytności, średniowieczu i epoce nowożytnej. Na miejscu można też samemu zrobić mydło. Muzeum znajduje się w Bydgoszczy przy ul. Długiej.