Pożółkłe zdjęcia starej Bydgoszczy. Ależ fotografie, ależ historie

- Fabryka Wyrobów Cukrowych powstała w 1922 r. Ponieważ produkowane pod marką Bracia Tysler słodycze cieszyły się dużym powodzeniem także po przejęciu przez Niemców w 1939 r., firma nadal produkowała na potrzeby okupanta. Po wojnie zakład został włączony w skład zjednoczenia Jutrzenka i pod tą marką funkcjonował dalsze 60 lat. Na zdjęciu w pierwszym rzędzie siedzi pięciu mężczyzn, mogą to być właśnie bracia Tysler. W pozostałych rzędach ustawiły się kobiety, pewnie pracownice fabryki, które na głowach mają białe czepki. Wszyscy ubrani są w fartuchy, a tuż przed nimi stoi tabliczka z szyldem. Za nimi widać budynek z cegły przy ul. Warmińskiego. Przypuszczam, że mogły to być lata 30. XX w.

- Strzelnica małokalibrowa 62. pułku piechoty przy ul. Warszawskiej. Teraz w tym miejscu znajduje się pamiątkowa tablica. Strzelnica używana była przez młodzież i grupy mundurowe, co dokładnie widać na zdjęciu. Przedstawia ono najprawdopodobniej ok. 40 uczniów, którzy trzymają przed sobą karabiny. Na głowach natomiast mają czapki. W pierwszym rzędzie możemy dostrzec trzech żołnierzy i jednego podchorążego. Mężczyzna w środku w przeciwieństwie do pozostałych ubrany jest w kożuch inosi kapelusz. Mogły to być szkolenia przygotowujące do możliwej wojny. Na tyle fotografii jest zniszczony napis, z którego pozostały tylko słowa ,,Pamiątka z...''.

- Zdjęcie przedstawia trzy kobiety na tle bazyliki Świętego Wincentego a Paulo. Każda z nich reprezentuje inne pokolenie. Może są to babcia, mama i wnuczka? Zdjęcie zrobiono przy ul. Leona 13, 6 czerwca 1938 r., czyli 14 lat po rozpoczęciu budowy kościoła. Bazylika w tym roku była już w stanie surowym. Na fotografii te trzy uśmiechnięte kobiety nie mogły nawet przypuszczać, że nowa świątynia, która za chwilę miała być oddana do użytku już niedługo zostanie zajęta przez wojska niemieckie, a następnie sprofanowana, rozkradziona i w ostateczności podpalona w 1945 r.

- Pięciu mężczyzn i dwa rowery - tak w skrócie można opisać to zjawiskowe zdjęcie. Panowie ubrani są w obcisłe golfy i krótkie spodenki. Najprawdopodobniej są to zawodowcy pochodzący z Towarzystwa Gimnastycznego Sokół, które aktywnie działało w Bydgoszczy w okresie międzywojennym. U trzech kolarzy na koszulkach widoczny jest biały herb przedstawiający ptaka. Może to być jastrząb albo orzeł. Najniższy z nich ma też koszulkę, z napisem ,,OKS Bydgoszcz''. Niestety, nigdzie nie znalazłem informacji, co to za skrót. Ponadto w ubiorze wyróżniają ich ciekawie podwinięte skarpetki i skórzane buty. Rowery na pierwszy rzut oka są bardzo podobne do tych współczesnych, ale mają bardzo grube, balonowe koła.

- Kiedy mówimy ,,bydgoskie spichrze'', myślimy przede wszystkim o tych stojących przy ul. Grodzkiej. Młodsi nie wiedzą, że ten najbardziej charakterystyczny zespół spichlerzy składał się kiedyś z pięciu budynków. Wszystkie pamiętają jeszcze starsi bydgoszczanie, bo szczęśliwie przetrwały wojnę. Niestety, w lutym 1960 r. dwa z nich, stojące najbliżej Rybiego Rynku  - przy ul. Grodzkiej 13 i 15 - strawił pożar. Zgliszcza rozebrano i tak już zostało. Zdjęcie zrobione przez mojego ojca, wykonane jest wczesnym rankiem właśnie po tej zimowej, feralnej nocy.

- To jedno z moich ulubionych zdjęć. Po pierwsze dlatego, że jest wykonane przez Tytusa Piechockiego, czyli najbardziej rozpoznawanego fotografa bydgoskiego lat 30. Po drugie - to największa fotografia jaką posiadam (ma 47 x 67 cm). Portret mężczyzny w mundurze, bo tak o nim mówię, Piechocki zrobił w 1929 r. Niestety, nie potrafię znaleźć informacji na temat tożsamości tajemniczego pana. Jedyne co przychodzi mi do głowy, to myśl, że był bardzo zamożny, bo w tamtych czasach na wykonanie takiej dużej, retuszowanej sepii mogli pozwolić sobie nieliczni. Kiedy przyglądam się bliżej zdjęciu, na kołnierzyku widzę naszyty herb Towarzystwa Gimnastycznego Sokół. Nad lewą kieszenią widoczna jest również odznaka, która może świadczyć  o stanowisku mężczyzny. Może znajdował się w zarządzie towarzystwa? Uwagę przyciąga także piękny barokowy fotel i sygnet na palcu nieznajomego. Zdjęcie stało przed zsypem do śmieci w jednym z bydgoskich bloków.

- Na pierwszym planie widoczne są drewniane balustrady, które przetrwały do lat 60.  Zaraz za nimi przepływa Brda. Widać też farę i najprawdopodobniej wieżyczkę kościoła pojezuickiego, który został zburzony przez Niemców podczas II wojny światowej. Może to być także wieża kościoła pod wezwaniem św. Andrzeja Boboli, mieszczącego się przy pl. Kościeleckich. Dlaczego tak sądzę?  Ponieważ przed wojną zdjęcia były sygnowane nazwiskiem, a tutaj mamy herb z napisem ,,Foto Żaczek''. Stąd moje przypuszczenie, że mogło ono być wykonane już po wojnie, czyli w czasie, kiedy na Starym Rynku pozostały tylko zgliszcza kościoła pojezuickiego. Zdjęcie kosztowało 20-30 zł i mimo swojej niewielkiej ceny stanowi dla mnie unikat, bo nigdy nie widziałem podobnego ujęcia. Na odwrocie widnieje dopisek: ?Sympatycznemu Solenizantowi Zenkowi, 15 października 1948 rok?.

- Obecne potężny, stanowiący główną drogę dojazdową do Torunia  most Fordoński, podczas II wojny światowej był wielokrotnym celem oddziałów niemieckich. Pierwsze jego zniszczenie nastąpiło w 1939 r., kiedy to w wyniku odpalenia min most rozsypał się na kawałki i runął do Wisły. Wtedy też hitlerowcy zbudowali prowizoryczny most pontonowy tzw. Herbertbrucke, który ponownie został wysadzony przez wycofujące się wojska niemieckie w 1945 r. Przeprawę próbowało jeszcze odbudować wojsko radzieckie, jednak jej drewniana konstrukcja nie przetrwała długo, a przejazd przez rzekę został przerwany na okres dziesięciu lat. Na zdjęciu widoczny jest Stary Fordon od strony Ostromecka oraz przęsła mostu. Dużo wskazuje na to, że uwieczniono na nim właśnie odbudowę przeprawy. Fotografia nie ma opisu, więc nie możemy dokładnie stwierdzić, kiedy została wykonane. Na wodzie widoczne są tratwy, kuter i łódź. Zdjęcie ma bardzo mały format - 6 x 9 cm.

- Na początku stycznia 1940 r. odbyła się ostatnia msza w kościele pojezuickim pod wezwaniem św. Ignacego Loyoli na Starym Rynku. W tym samym miesiącu rozpoczęła się jego rozbiórka. Podobno po Bydgoszczy krążyła legenda o tym, że na murze pojawił się ślad ręki rozstrzelanego przez hitlerowców księdza. Nie wiadomo, ile w tym prawdy, ale może właśnie z tego powodu w 1939 r. Niemcy podjęli decyzję o zburzeniu zachodniej pierzei rynku wraz z kościołem. Oficjalnie chcieli rozbudować ratusz. Budowę kościoła w stylu klasycystycznym ukończono w 1649 r. (dwie liczące blisko 50 m wieże powstały później), do 1806 r. jego patronem był Święty Krzyż. Wnętrze świątyni utrzymane było w stylu barokowym. Na zdjęciu widać spacerujących ludzi i fontannę, która wtedy jeszcze mieściła się przy aptece.

Urodził się w 1971 r. w Bydgoszczy, jest właścicielem Galerii Retro mieszczącej się przy ul. Gdańskiej 108. Antykami interesuje się od ponad 20 lat. Z wykształcenia jest piekarzem, ale jak mówi - to tylko zawód wyuczony, nigdy nie wiązał z nim przyszłości. Jego główną pasją są zdjęcia, posiada ich tysiące. Wielokrotnie sam również stawał za obiektywem, jednak obowiązkowa służba wojskowa zmusiła go do porzucenia aparatu. Przez kilka lat prowadził usługi remontowo-budowlane, ale nie sprawiało mu to satysfakcji. Dzisiaj nie robi już zdjęć, ale je kolekcjonuje, takich związanych z naszym miastem ma ponad sto. Znajduje je na pchlich targach. W przyszłości chciałby stworzyć w swojej Retro Galerii - Galerię Bydgoską.