Praktycznie od początku wejścia Niemców na ziemie polskie (we wrześniu 1939 roku) rozpoczęły się masowe egzekucje i mordy na Polakach i Żydach. Tragedia ta nie ominęła także Fordonu. W październiku 1939 roku w Dolinie Śmierci przeprowadzono pierwszą egzekucję. Kolejne odbywały się do listopada 1939 roku. Dokonali jej członkowie pomorskiego oddziału Selbstschutzu oraz SS-mani z oddziału Einsatzkommando 16.
Miejsce wybrano przede wszystkim z powodu położenie pomiędzy wzniesieniami. Pozwalało to na przeprowadzenie egzekucji w tajemnicy przed mieszkańcami. Dokładna ilość pomordowanych nie jest znana, ponieważ udokumentowanych źródeł tej zbrodni. Historycy szacują liczbę zabitych na około 1200 - 1400 osób.
Po zakończeniu II Wojny Światowej Dolina Śmierci stała się miejscem początkowo potajemnych Nabożeństw Drogi Krzyżowej ku czci pomordowanych.
Proboszcz parafii św. Mikołaja ks. A. Sylka ustawił w Dolinie Śmierci kamienny obelisk upamiętniający pomordowanych. Przymocowano do niego tablice w kształcie liścia klonu z napisem: "Miejsce masowych straceń Polaków pomordowanych przez faszystów hitlerowskich w 1939 roku. Cześć ich pamięci!"
Dnia 31 sierpnia 1975 roku na wzgórzu nad Doliną Śmierci odsłonięty został pomnik autorstwa Józefa Makowskiego. Został on poświęcony zamordowanych w tym miejscu mieszkańcom Bydgoszczy, Fordonu i okolic.
Pomnik stylizowany jest na połamane kłosy zboża na wysokich kolumnach, które mają przypominać ręce męczenników wzniesione ku niebu.
Na pomniku umieszczono tablice z nazwiskami i zawodami pomordowanych osób. Wśród zabitych znajdowali się przede wszystkim naukowcy, lekarze, prawnicy i księża z Bydgoszczy i okolic.
Nad tablicami znajduje się napis: "Fordońska Dolina Śmierci. Miejsce straceń 1200 obywateli polskich. 12 października - 11 listopada 1939 roku".
Od 1982 roku obok miejsca straceń zaczęło powstawać nowe osiedle, które przewidywano na 20 tysięcy mieszkańców. W 1983 roku Ordynariusz Diecezji Chełmińskiej ks. bp Marian Przykucki erygował tu nową parafię. Miejsce dla niej wybrano nie przypadkowo, bo u samych wrót Doliny Śmierci. Za Patronkę dano Matkę Bożą Królową Męczenników - pisze na stronie www.dolinasmierci.pl ks. Jan Andrzejczyk
W 1999 roku z wizytą w Bydgoszczy był papież Jan Paweł II. W jej trakcie zaapelował do Polaków o "upamiętnienie męczenników naszych czasów". W ten sposób powstał pomysł budowy Stacji Drogi Krzyżowej "Kalwarii Bydgoskiej - Golgoty XX wieku".
W 2004 roku, w wigilię IV Dnia Papieskiego, dokonano poświęcenia I stacji Drogi Krzyżowej. Ostatnia została ukończona w 2009 roku.
Trzynaście stacji Golgoty zostało wykonanych w formie 2-metrowych krzyży ze stali nierdzewnej. Na każdym z nich znajdują się małe krzyże, w których umieszczono obrazy prezentujące kolejne stacje Drogi Krzyżowej.
Dnia 7 października 2008 roku ordynariusz diecezji bydgoskiej bp. Jan Tyrawa podniósł pobliski kościół wraz z Drogą Krzyżową do godności Sanktuarium Królowej Męczenników, Kalwarii Bydgoskiej - Golgoty XX wieku.
W lipcu 2008 roku rozpoczęto budowę XII Stacji Drogi Krzyżowej, tzw. "Drogi do nieba". Ma ona formę 24-metrowego pomnika, którego centralnym punktem jest wizerunek Chrystusa Zwycięskiego w ażurowym krzyżu. Jest on otoczony mniejszymi krucyfiksami, które mają symbolizować męczenników z Doliny Śmierci.
Wizerunek Chrystusa Zwycięskiego na ażurowym Krzyżu, czyli XII Stacja Drogi Krzyżowej zwana także "Drogą do nieba".
Obok XII Stacji Drogi Krzyżowej ustawiono tablicę upamiętniającą budowę Kalwarii Bydgoskiej - Golgoty XX wieku. Można na niej przeczytać, że do tego celu zostało powołane Stowarzyszenie "Społeczny Komitet Budowy Kalwarii Bydgoskiej - Golgoty XX wieku". Na jego czele stanęli proboszcz parafii Matki Boskiej Królowej Męczenników śp. ks. prałat Krzysztof Trybowski, ks. prałat Jan Andrzejczak oraz Aleksander Grzybek - senior Domu Bydgoskiej Archikonfraterni Literackiej i główny pomysłodawca budowy Drogi Krzyżowej.
Widok na pomnik autorstwa Józefa Makowskiego (od strony Sanktuarium Matki Boskiej Królowej Męczenników).
Po wojnie zwłoki ekshumowanych uroczyście pochowano na cmentarzu honorowym na Wzgórzu Wolności w Bydgoszczy. Dolina Śmierci" jest największą zbiorową mogiłą na terenie miasta.
Jeden z pomników upamiętniających pomordowanych w 1939 roku Polaków i Żydów z Bydgoszczy i okolic.
Materiał promocyjny
Materiał promocyjny
Materiał promocyjny
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze