Co zrobić, gdy szef zmusza do nadgodzin? Ekspert odpowiada

Pytanie: Moja narzeczona jest zatrudniona na umowę o pracę na 3/4 etatu w zakładzie kosmetycznym. Jako, że jest jedynym pracownikiem, a zakład jest otwarty co najmniej 40h w tygodniu (5x8 + soboty) jej rzeczywiste godziny pracy znacznie odbiegają od 3/4 etatu. Pracodawca nie zgadza się na uznanie nadgodzin i jednocześnie naciska na dodatkową pracę w soboty bez żadnej rekompensaty. W przypadku odmowy umówienia klientów na sobotę pracodawca odejmuje od kwoty wypłaty uznane przez siebie kwoty. Chciałbym zapytać jakie w tej sytuacji środki można podjąć, by zdyscyplinować pracodawcę i poprawić sytuację pracownika?

Odpowiedź: Pracodawczyni swoim postępowaniem bez wątpienia narusza prawa pracownicze i popełnia wykroczenia przeciwko prawom pracownika. W tym wypadku można złożyć skargę do Państwowej Inspekcji Pracy, czego wynikiem będzie kontrola w zakładzie.

Pytanie: Otrzymałem rozwiązanie umowy z dniem 16.06.2015 (tj. wtorek ) o pracę z zachowaniem dwutygodniowego okresu wypowiedzenia bo taki mi się należał bo umowa była na czas określony. Czy wypowiedzenie liczy się od wtorku 16.06 ja k zapisane jest w wypowiedzeniu czy od piątku 19.06 ?

Odpowiedź: Zgodnie z art. 30 § 2 kodeksu pracy okres wypowiedzenia obejmujący tydzień lub jego wielokrotność kończy się w sobotę, w związku z czym wypowiedzenie wręczone w ciągu tygodnia rozpoczyna swój bieg od najbliższej soboty, ale wręczone wcześniej jest jak najbardziej skuteczne . Umowa o pracę w tym wypadku ulegnie rozwiązaniu z dn. 04.07.2015 r.

Pytanie: straciłem etat. Czy pracodawca musi mi dać urlop niewykorzystany, jeśli tego chcę? Czy jak nie wyrazi zgody na urlop to musi wypłacić ekwiwalent? Kiedy musi to wypłacić?

Odpowiedź: Zgodnie z art. 163 kodeksu pracy urlopy powinny być udzielane zgodnie z planem urlopów. Jeżeli u pracodawcy nie ustala się planu urlopów, pracodawca ustala termin urlopu po porozumieniu z pracownikiem. Tak więc co do zasady pracownik wskazuje termin, w którym chciałby wykorzystać urlop i w tym zakresie powinien porozumieć się z pracodawcą. Jednakże wniosek pracownika ze wskazaniem terminu urlopu nie jest dla pracodawcy bezwzględnie wiążący.

Wypłata ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy jest dopuszczalna tylko w przypadku ustania stosunku pracy, czyli w wyniku rozwiązania umowy z upływem okresu wypowiedzenia, z upływem okresu, na jaki została zawarta, albo po rozwiązaniu umowy bez wypowiedzenia. Wypłata ekwiwalent w czasie trwania umowy nie zwalnia pracodawcy z obowiązku udzielenia urlopu wypoczynkowego.

Pytanie: słyszałem o ekwiwalencie za odzież roboczą i za pranie jeśli korzystałem ze swojej odzieży. Ile się należy takiego ekwiwalentu?

Odpowiedź: Kwestię odzieży roboczej reguluje art. 237 ⁷ kodeksu pracy. Pracodawca jest obowiązany nieodpłatnie dostarczyć pracownikom odzież i obuwie robocze spełniające wymagania określone w Polskich Normach, jeżeli odzież własna pracownika może ulec zniszczeniu lub znacznemu zabrudzeniu albo gdy jest to wymagane ze względów technologicznych, sanitarnych lub bezpieczeństwa i higieny pracy. Zasadą jest dostarczanie odzieży i obuwia w naturze. Ustawodawca dopuścił możliwość wypłacania ekwiwalentu pieniężnego za używanie przez pracowników własnej odzieży roboczej, ale pod warunkiem, że wyrazili na to zgodę i że nie dotyczy to prac związanych z bezpośrednią obsługą maszyn i innych urządzeń technicznych albo prac powodujących intensywne brudzenie lub skażenie odzieży środkami chemicznymi lub promieniotwórczymi labo materiałami biologicznymi. Wysokość ekwiwalentu za używanie własnej odzieży powinna odpowiadać aktualnie obowiązującym cenom poszczególnych rodzajów odzieży roboczej i obuwia. Pracodawca, uwzględniając wnioski pracowników powinien ustalić zasady przydzielania odzieży roboczej i obuwia, tj. ich rodzaj, ilość i okresy używalności, czyli przewidywany czasy użytkowania odzież bez utraty jej właściwości.

Pracodawca powinien ponadto zapewnić pranie i konserwację odzieży roboczej, a jeżeli nie ma takiej możliwości, powinien wypłacać ekwiwalent pieniężny uwzględniają koszty ponoszone przez pracownika z tego tytułu.

Jak ma wyglądać pismo z wnioskiem o wypłacenie ekwiwalentu za odzież roboczą i za pranie?

Nie jest wymagana jakaś szczególna forma pisma. Jeżeli pracodawca nie ustalił zasad przydziału odzieży i jej prania należy wskazać, jakiego okresu dotyczy roszczenie (roszczenia pracownicze przedawniają się z upływem 3 lat) i jakiej kwoty się Pan domaga z tego tytułu ze wskazaniem wysokości poniesionych kosztów z tego tytułu. Jeżeli pomimo to pracodawca nie wypłaci ww. świadczeń, można dochodzić ich przed sądem pracy.

Pytanie: W jakim terminie muszę otrzymać świadectwo pracy? Czy lepiej pismo napisać, że chcę w danym terminie otrzymać świadectwo pracy? Chciałbym szybko zarejestrować się w PUP, a właściciel firmy, który mnie zwolnił, bardzo zwleka z wydawaniem świadectwa pracy.

Odpowiedź: Pracodawca jest obowiązany wydać świadectwo pracy niezwłocznie po rozwiązaniu umowy o pracę, nie później niż w ciągu 7 dni od ustania stosunku pracy. W przypadku, gdyby pracownik z powodu nieterminowego wydania świadectwa pracy poniósł szkodę, bo np. Urząd Pracy odmówiłby mu przyznania zasiłku dla bezrobotnych, może dochodzić od niego przed sądem pracy odszkodowania z tego tytułu.

Treść świadectwa pracy i informacje, jakie powinno ono zawierać, określa rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 15.05.1996 r. W ust. 4 świadectwa pracodawca wskazuje liczbę dni urlopu wypoczynkowego wykorzystanego przez pracownika w roku kalendarzowym, w którymi ustał stosunek pracy lub liczbę dni, za które przysługuje ekwiwalent pieniężny (lecz nie kwotę wypłaconego ekwiwalentu), w ust. 6 świadectwa pracy pracodawca jest zobowiązany zamieścić informację o należnościach ze stosunku pracy uznanych przez pracodawcę i niewypłaconych z powodu braku środków finansowych oraz na żądanie pracownika:

- o wysokości i składnikach wynagrodzenia

- o uzyskanych kwalifikacjach

- o prawomocnym orzeczeniu sądu pracy o przywróceniu do pracy lub przyznaniu odszkodowania.

Ustawodawca wymienił enumeratywnie informacje, które powinny być zamieszczone w świadectwie pracy, w związku z czym żądanie wpisania innych informacji nie ma podstawy prawnej.

Pytanie: Były pracownik w ostatni dzień trzyletniego wypowiedzenia otrzymanego po rzekomym wypadku (tj. 3 lata od zdarzenia) składa do sądu pozew cywilny o odszkodowanie od właściciela firmy. Czy pracodawca ma prawo wglądu w akta PIP dokumentujące wypadek? Czy fakt złożenia pozwu przywraca pracodawcy termin roszczenia z tytułu świadczenia pracy wobec byłego pracownika (od wypowiedzenia minęło ponad 3 lata)? Na przykładzie - wypadek 1.1.2012. Wypowiedzenie - 1.6.2012. Złożenie pozwu przez pracownika - 1.1.2015. Termin przedawnienia dla spraw z Kodeksu Cywilnego 3 lata.

Odpowiedź: W przypadku zgłoszenia wypadku przy pracy ? ciężkiego, śmiertelnego lub zbiorowego lub w przypadku gdy inspektor przeprowadza kontrolę w zakresie badania przyczyn i okoliczności wypadku przy pracy, ustalenia są udokumentowane w protokole z kontroli. Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. Nr 112, poz.1198) każdy ma prawo złożyć wniosek o udostępnienie dokumentacji pokontrolnej z zastrzeżeniem stosowania przepisów ustawy o ochronie danych osobowych. Pracodawca, u którego była przeprowadzona kontrola przez inspektora pracy, otrzymuje komplet dokumentacji pokontrolnej, tj. protokół z kontroli oraz wnioski pokontrolne, niemniej ma prawo do żądania udostępnienia tej dokumentacji.

Termin biegu przedawnienia dotyczy konkretnego roszczenia, a więc jeżeli pracownik złożył pozew i nie minął jeszcze termin przedawnienia, to sprawa będzie rozpoznana przez sąd. Natomiast ze strony pracodawcy bieg terminu przedawnienia dochodzenia roszczenia będzie się liczył od momentu powstania zdarzenia, którego dotyczy roszczenie i nie ma w tym wypadku zastosowania przywrócenie terminu.