Byli wyjątkowi. Pożegnaliśmy ich w tym roku

Poseł na Sejm IV i V kadencji. Był krewnym byłego premiera Stanisława Mikołajczyka. W historii Bydgoszczy zapisał się jako jeden z przywódców strajku chłopskiego w naszym mieście. Był także współzałożycielem NSZZ Rolników Indywidualnych Solidarność. W czasie stanu wojennego został na trzy miesiące internowany w Mielęcinie pod Włocławkiem.

W 1983 r. wyemigrował do USA. W 1992 r. założył Wielkopolski Bank Rolniczy. Znany był jako założyciel i poseł Ligi Polskich Rodzin, z którą był związany od 2001 r. Z jej ramienia dwukrotnie otrzymał mandat poselski. Zasiadał w Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

Zginął w wypadku samochodowym 14 listopada. Miał 71 lat.

Szefowa bydgoskiego Stowarzyszenia Rodzina Wojskowa, odznaczona Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.

Paulina Łozicka zgłosiła się do wojska w 1943 r. Miała 15 lat. - Przyjęli mnie, bo nakłamałam dowódcy, że jestem starsza - opowiadała Gazecie. Była sanitariuszką. - Nie było kiedy o strachu myśleć. Sybir mnie zahartował - wspominała.

Po wojnie aktywnie działała w Bydgoszczy. Była przewodniczącą Stowarzyszenia Rodzina Wojskowa przy sztabie POW. W latach 1958-1961 szefowała Uniwersytetowi Wiedzy Powszechnej dla Rodzin Wojskowych, działała też w Lidze Kobiet.

Jolanta Gruszczyńska, przyjaciółka ze Stowarzyszenia Rodzina Wojskowa:  Pani Paulina była osobą, która nikomu nie odmawiała pomocy. Dogadywała się z każdym: młodszym, czy starszym. Szczególnie wspierała kobiety.

Zmarła 13 kwietnia.

Jeden z najwybitniejszych kapłanów bydgoskiego Kościoła. Od 1976 r. proboszcz parafii Świętych Polskich Braci Męczenników na Wyżynach. Z polecenia kard. ks. Stefana Wyszyńskiego został budowniczym pierwszego kościoła stawianego w naszym mieście po II wojnie światowej. W latach 80. to m.in. ta parafia stała się centrum skupiającym opozycyjne wobec komunistycznych władz środowiska Solidarności. Dzięki jego zaangażowaniu odbywały się tam nabożeństwa i uroczystości z modlitwami o wolną Polskę. W 1984 r. na Wyżynach swoją ostatnią mszę św. sprawował ks. Jerzy Popiełuszko, który kilka godzin później został porwany, a następnie zamordowany przez komunistyczny aparat bezpieczeństwa. Ks. Popiełuszko został patronem powstałego z inicjatywy ks. Biniaka hospicjum, które działa od 20 lat. W 1999 r. arcybiskup gnieźnieński ks. Henryk Muszyński powierzył ks. Biniakowi przewodniczenie kościelnemu komitetowi organizacji wizyty papieża Jana Pawła II w Bydgoszczy.

Był uhonorowany Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. - Odszedł wspaniały człowiek i kapłan - mówił ks. Grzegorz Roman, który osiem lat był wikariuszem parafii na Wyżynach. - Ks. Biniak scalał ludzi i żył dla nich. Potrzebującym niejednokrotnie dodawał sił.

Zmarł 27 listopada.

Wieloletni kapelan bydgoskiego Centrum Onkologii, spowiednik zakonu salezjanów w parafii św. Marka odszedł 20 grudnia ubiegłego roku. Miał 75 lat.

Choć od 2001 r. sam zmagał się z chorobą nowotworową, dbał o dobre samopoczucie i życie kulturalne pacjentów Centrum Onkologii: - Organizował w szpitalu koncerty i wieczornice, które wszyscy wiele razy wspominali. Sam uwielbiał śpiewać. Założył nawet kiedyś chór - wspominał salezjanin ks. Artur Dylewski.

Ks. Dąbrowski miał też świetny kontakt z dziećmi. Podczas swojej pracy w Oratorium Dominiczek dużo z nimi rozmawiał, rozdawał obrazki, wspierał rozmową pomimo własnego cierpienia. W parafii św. Marka pracował blisko 10 lat.

Był przewodniczącym rady osiedla Szwederowo. Przez ponad 20 lat aktywnie uczestniczył w życiu dzielnicy, zmarł 5 kwietnia.

Emerytowany podpułkownik lotnictwa działał z przerwami w radzie osiedla od 1992 r. Jej reaktywacją zajął się w 2010 roku, kiedy wrócił z Irlandii, gdzie pracował cztery lata. - To była jego osobista zasługa, Artur to wywalczył. To był taki człowiek, który jak się za coś zabierał, to doprowadzał sprawę do końca - mówi wiceprzewodnicząca Krystyna Gawek. W biurze rady codziennie przyjmował mieszkańców. I przekonywał, że warto prosić go o pomoc. - Nie mamy wielu uprawnień, ale każdemu pomagamy albo kierujemy w odpowiednie miejsce. Na Szwederowie można sporo zmienić, a my to robimy codziennie - mówił. Dla Bielawskiego ważni byli szwederowiacy, którzy potrzebowali wsparcia. Sam do nich docierał. Wiedział, kto potrzebuje pomocy. Organizował spotkania świąteczne, wcześniej wydawał obiady dla najuboższych, a wraz z parafią pw. Bożego Ciała organizował obozy dla dzieci. Był też współtwórcą Stowarzyszenia KEST, organizował zeszłoroczne Dni Szwederowa. Sprawami dzielnicy żył całą dobę. Chorował na serce, zostawił żonę i dwójkę dzieci. Na pogrzeb Artura Bielawskiego na cmentarzu przy ul. Kossaka przyszło kilkaset osób

Życzliwy, pełen ciepła człowiek - tak wspominają go ci, którzy mieli okazję poznać Andrzeja Baszkowskiego. Był rodowitym bydgoszczaninem. Zadebiutował na początku lat 50. na łamach czasopisma "Pomorze". Swoją twórczością wspierał także grupę poetycką "Wiatraki". Pierwszy tomik poezji "Pory" wydał w 1962 roku, ostatni - pod tytułem "Dopóki tu jesteśmy" nieco ponad dwa lata temu. - W niezwykły sposób potrafił zatrzymać życie w kadrze i pokazywać chwile, które mają wymiar szczególny. Realizm jego wierszy jest porażający, a głębia filozoficzna - niespotykana - wspomina Dariusz Lebioda, bydgoski poeta i krytyk

Oprócz literatury Baszkowski zajmował się także publicystyką i dziennikarstwem. Z czasem został redaktorem czasopisma, w którym publikował swoje pierwsze wiersze. Później związał się z tygodnikiem "Fakty". Był także redaktorem naczelnym "Bydgoskiego Informatora Kulturalnego". Inną pasją Baszkowskiego był teatr lalkowy. Napisał osiem sztuk scenicznych specjalnie na potrzeby tej sceny, przez długie lata był kierownikiem literackim Teatru Popularnego w Grudziądzu i Teatru Lalki i Aktora "Baj Pomorski" w Toruniu.

Zmarł 29 kwietnia. Miał 79 lat.

Jezuita, wychowawca pokoleń młodzieży, pomysłodawca ośrodka rekolekcyjnego w Suchej pod Bydgoszczą, zmarł 21 lutego.

O. Chabielski pracował przede wszystkim z młodzieżą, działającą w Ruchu Światło-Życie. W 1973 r. zaczął tworzyć ośrodek oazowy w Suchej pod Bydgoszczą. W latach 80. osobiście prowadził większość rekolekcji. Szybko pod lupę wzięła go Służba Bezpieczeństwa. Był wielokrotnie przesłuchiwany. Kilka razy usiłowano dokonać zamachu na jego życie.

Zakonnik był moderatorem ruchu przez ponad 30 lat. Wychowywał kilka tysięcy młodych. W stworzonym przez niego ośrodku powołanie odkryło ponad 150 kapłanów i sióstr zakonnych.

- Lgnęła do niego młodzież, był ciepłym, ale stanowczym kapłanem - opowiadała bydgoszczanka, która w młodości jeździła z o. Chabielskim na rekolekcje do Suchej. - Wielu zwierzało mu się z osobistych problemów. Nigdy nie odmawiał pomocy. Był po prostu dobrym człowiekiem.

O. Chabielski urodził się 6 lipca 1930 r. w Paskrzynie (diecezja częstochowska). Liceum skończył w Piotrkowie Trybunalskim. Do zakonu wstąpił we wrześniu 1949 r. Święcenia kapłańskie otrzymał dekadę później. Pracował nie tylko w Bydgoszczy, ale też w Warszawie, Piotrkowie Trybunalskim i Łodzi. Dwa lata przed śmiercią świętował jubileusz Złotych Godów Kapłańskich i 60-lecie życia zakonnego.

W ostatnich latach życia ciężko chorował, leczył się w Kolegium Jezuitów w Gdyni. Tam zmarł w wieku 81 lat.

Zmarł 11 listopada ubiegłego roku. Miał 75 lat. Był lubianym kapłanem, choć uchodził za surowego spowiednika. Po jego śmierci wierni ustawiali znicze i składali kwiaty przy konfesjonale, w którym spowiadał.

Ks. Surówka w bydgoskiej bazylice pracował 12 lat. Tu obchodził półwiecze kapłaństwa. Opiekował się m.in. Apostolatem Maryjnym, Stowarzyszeniem Ministrantów Seniorów i Rodziną Radia Maryja.

- Nie znosił bezczynności - wspominał ks. Marek Bednarek, proboszcz bazyliki. - Prosił wręcz, bym wyznaczał mu zadania. Był pogodny, towarzyski, kochał góry, wśród nich się wychował. Był człowiekiem wielkiej wiary, gorliwym. Bardzo wiele czasu spędzał w konfesjonale. Nie spowiadałem się u niego, ale wiem, że u wiernych miał opinię surowego, wymagającego. Był jak ojciec, który kocha, ale i karci.

Ks. Surówka urodził się w Skomielnej Białej. W 1960 r. przyjął święcenia diakonatu z rąk bpa Karola Wojtyły, kilka miesięcy później przyjął święcenia kapłańskie. Zanim trafił do Bydgoszczy pracował m.in. w Krakowie, Żaganiu, Słubicach, Tarnowie

 Wybitny polski kompozytor, zaprzyjaźniony z naszym miastem, zmarł 5 listopada ubiegłego roku.

Przyjaźnił się z bydgoską filharmonią, w naszym mieście bywał często. Tu na uroczystych koncertach świętowane były jego urodziny, a UKW przyznał mu tytuł doktora honoris causa.

W 1998 r. Górecki odebrał też w Bydgoszczy Medal Wojewody. Otrzymał go m.in. za wspaniałe dzieła muzyczne oraz obdarzenie Bydgoszczy przyjaźnią i szczególnie jej bliskim psalmem Miserere Nobis". Ten ostatni utwór dedykowany był dramatycznym wydarzeniom Bydgoskiego Marca '81. - Na pytanie, co daje mi ten medal, odpowiadam: dokładnie nic. Liczy się tylko to, od kogo go dostaję - mówił wtedy kompozytor. - Z Bydgoszczą czuję się związany od wielu, wielu lat. Nawet dwa razy prawie przeprowadziłem się nad Brdę.

Przyjaźń Góreckiego z naszym miastem sięgała czasów, gdy dyrektorem filharmonii był nieżyjący honorowy obywatel Bydgoszczy Andrzej Szwalbe. Górecki mówił, że - gdy myśli o Bydgoszczy, to słyszy wykonania jego utworów i widzi publiczność. -  Jego słynna III symfonia, która na początku lat 90. zrobiła światową karierę, grana była w Bydgoszczy już kilkanaście lat wcześniej. - Pamiętam, że prawykonanie mojego utworu Siwa mgła" zamówionego przez Szwalbego odbyło się w 1979 r. w Bydgoszczy razem z III symfonią Góreckiego. A wówczas granie naszych utworów nie było takie oczywiste - wspominał w Gazecie inny z polskich kompozytorów Wojciech Kilar.

W ubiegłym roku pojawił się w gmachu przy al. Mickiewicza 2 w niezwykłej, podwójnej roli. Jego fotografia zawisła obok zdjęcia m.in. Wandy Siemaszkowej, Leona Niemczyka i Hieronima Konieczki na specjalnej wystawie poświęconej bydgoskim aktorom, którzy kiedyś grywali na naszej scenie. Dodatkowo Metzler dostał medal Zasłużony Kulturze - Gloria Artis. - Bardzo ucieszyło go to wyróżnienie - wspomina Małgorzata Witkowska, aktorka Teatru Polskiego w Bydgoszczy. - To był człowiek niezwykły, o którym pamiętają dawni bywalcy teatru. Z pasją oddawał się nie tylko graniu, ale i malarstwu.

Aktor urodził się w Krakowie. Pierwszy okres pracy na scenie bydgoskiej (lata 1955-59) wypełniły mu role amantów - zagrał Wacława w "Zemście", Antka Haręzę w "Kłopotach z mężczyznami" Jurgielewiczowej. Do Bydgoszczy wrócił w 1973 r. (w międzyczasie grał na scenach Warszawy, Olsztyna i Jeleniej Góry).

Wśród dziesiątek zadań, które wykonał aż do przejścia na emeryturę dziewięć lat temu, wymienić trzeba kreację Janusza Muszyńskiego w scenicznej adaptacji "Sławy i chwały" Iwaszkiewicza, burmistrza Aslaksena we "Wrogu ludu" Ibsena, Rejenta Milczka w "Zemście" i wiele innych. 50-lecie pracy twórczej obchodził w 2000 r. podczas prapremiery "Mostu Królowej Jadwigi" na miejskiej scenie. Dziaduś Azurowy był ostatnią postacią, w którą się wcielił. Wśród jego licznych nagród i wyróżnień znalazły się: Złote Maski, Złoty Krzyż Zasługi i Krzyż Kawalerski Odrodzenia Polski.

Aktor zmarł w wieku 82 lata

Był nestorem polskiej pedagogiki. Pracownikiem Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Krakowie. 27 kwietnia 2004 roku otrzymał Doktorat Honoris Causa ówczesnej Akademii Bydgoskiej im. Kazimierza Wielkiego. Profesor był twórcą pedagogiki pracy, zarysu teorii kwalifikacji zawodowych i teorii doskonalenia zawodowego. Członkiem Komitetu Nauk Pedagogicznych Polskiej Akademii Nauk. Profesor był autorem ponad 50 prac, promotorem 45 doktoratów. Zmarł 26. 09. 2011. Miał 98 lat

 Muzyk zmarł 9 lutego w wieku 67 lat. Fascynował się awangardą jazzu. W 1968 r. został laureatem konkursu Jazz nad Odrą. W rok później występował już na Jazz Jamboree. Grał m.in. z Andrzejem Kurylewiczem, Czesławem Niemenem, Tomaszem Stańko, Krzysztofem Komedą i Stanisławem Soyką. Był współtwórcą i liderem grup Sesja, Big Band Free Cooperation, Asocjacja Andrzeja Przybielskiego i Acoustic Action. W latach 90. współpracował z muzykami sceny yassowej. Na swoim koncie miał również współpracę z kilkoma grupami teatralnymi, m.in. ze Sceną im. S. Witkacego w Zakopanem oraz Teatrem Performer z Zamościa, z którym występował w Paryżu na Światowych Dniach Teatru w Avignon.

- Był człowiekiem, o którym krążą legendy. Trębaczem, który grał z tyloma muzykami, że nie sposób ich wymienić. To dla świata muzyki ogromna strata - mówią zaprzyjaźnieni z artystą twórcy.

- Odszedł jeden z najciekawszych artystów jazzowych w Polsce - napisał Tomasz Stańko. - Andrzej Przybielski, wspaniały trębacz o charakterystycznym dla siebie stylu, muzyk o wielkiej, intuicyjnej wiedzy, a także charyzmatyczna postać. Był jednym z bardziej cenionych przeze mnie artystów jazzowych mojego pokolenia.

Będzie mi brakować takich wykonań - wspomina jazzmana Artur Maćkowiak z klubu Mózg, - Był bardzo otwarty i ciekawy nowych rzeczy. Dzwonił do mnie zawsze choć raz w tygodniu i dopytywał, kto ciekawy zagra w klubie, przychodził na koncerty, czasem wpadał tylko po to, by przywitać się ze starymi znajomymi. Nie wiem, czy mamy dzisiaj w Bydgoszczy jeszcze jednego tak wybitnego muzyka - dodaje.

Świetna pianistka, która jak nikt rozumiała intencje Chopina - tak mówili o Szebanowej krytycy i melomani. Każdy, kto choć raz słyszał ją na żywo, był oczarowany jej grą. Laury w prestiżowym konkursie chopinowskim w 1980 roku otworzyły jej drzwi do międzynarodowej kariery. - Grała pięknie i nadzwyczajnie! Nigdy tego nie zapomnę - mówi prof. Jerzy Sulikowski związany z bydgoską Akademią Muzyczną. - Gdy po paru latach spotkaliśmy się w Dusznikach, byłem nią oczarowany nie tylko jako artystką, ale i człowiekiem. Była niezwykle koleżeńska i oddana. Czuliśmy ogromny zaszczyt z obcowania z nią. Emanowała z niej pasja i wiedza, tym bardziej cieszyliśmy się, że tak długo związana była z naszą uczelnią - wspomina. Bo Szebanowa przez ponad 20 lat prowadziła tam własną klasę fortepianu kształcąc nowe pokolenia pianistów. Tak samo, jak działalności koncertowej oddawała się pracy pedagogicznej, która przynosiła jej wielką satysfakcję. - Żałuję, że nie zdążyłem poznać jej osobiście. Była pianistką o niezwykle silnej osobowości - mówi Alberto Nose, włoski wirtuoz fortepianu, pedagog Akademii Muzycznej w Bydgoszczy. Dziewięć miesięcy temu środowiskiem muzycznym wstrząsnęła wiadomość o jej śmierci. Odeszła w momencie bardzo symbolicznym - w rocznicę urodzin Chopina, którego muzykę uwielbiała, i na zakończenie roku muzycznego poświęconego właśnie temu kompozytorowi. Zmarła 1 marca 2011 roku. Miała 58 lat.

Krzysztof Drzewiecki był jednym z najwierniejszych kibiców bydgoskiego Zawiszy. Znany wszystkim jako Drzewko, był w latach 70. aktywnym fanem i współtwórcą Klubu Kibica. Potem został pracownikiem klubu. Przez wiele lat był kierownikiem zespołu piłkarskiego Zawisza Bydgoszcz, zarówno w trakcie jego największych sukcesów, jak i porażek. Doskonale znany wszystkim interesującym się futbolem w mieście. Ostatnio był kierownikiem obiektów na Astorii przy ul. Królowej Jadwigi. - Zawiszę mam na zawsze w sercu - powtarzał Krzysztof Drzewiecki.

  Przez 12 lat związany był z Zawiszą Bydgoszcz, jako trener współtworzył sukcesy ciężarowców Tarpana Mrocza, zmarł 6 lipca.

Jego największym osiągnięciem jako szkoleniowca był złoty medal Adriana Zielińskiego na ubiegłorocznych mistrzostwach świata w Antalyi. Trener Irek, bo tak go nazywano w Mroczy, pojechał do Turcji na własny koszt. Jego zawodnik został najmłodszym mistrzem świata w historii. Ireneusz Chełmowski pochodził z Nowego Dworu Gdańskiego, karierę rozpoczął w klubie Żuławy. W latach 1993-2005 związany był z bydgoskim Zawiszą. Zdobył 9 medali mistrzostw Polski, groźna kontuzja kolana uniemożliwiła mu wyjazd na Igrzyska Olimpijskie w Sydney. W 2005 r. trafił do Mroczy. Pracował w gimnazjum oraz Tarpanie. Razem z trenerem Dominikiem Mikołajczykiem doprowadził zawodników mroteckiego klubu do wielkich sukcesów, zarówno indywidualnych, jak i drużynowych.

Ostatni z przedwojennych piłkarzy bydgoskiej Polonii. Do swojego ukochanego klubu trafił w 1935 roku. Namówił go do tego trener Edmund Świątkowski, zauroczony talentem młodego piłkarza Towarzystwa Gimnastycznego Sokół. Nowy nabytek bardzo szybko został kapitanem zespołu juniorów. W 1937 roku drużyna wygrała mistrzostwa Pomorza i w nagrodę pojechała reprezentować nasz region na mistrzostwach Polski. Ogółem do wybuchu II wojny światowej w barwach Polonii Edmund Szumiński rozegrał ok. 120 meczów. Podczas okupacji pracował jako motorniczy. Jednak za wożenie Polaków wagonami przeznaczonymi tylko dla Niemców został aresztowany przez gestapo i wysłany do obozu pracy przymusowej, z którego uciekł w 1944 r. Po zakończeniu działań wojennych wrócił do swojego klubu. Po 1945 roku Edmund Szumiński zaangażował się w reaktywowanie życia sportowego nad Brdą. Rozgrywał mecze towarzyskie m.in. z drużyną złożoną z jeńców włoskich. W 1947 r. po poważnej kontuzji ścięgna Achillesa zakończył karierę. Władza komunistyczna w 1949 r. przemianowała Polonię na Gwardię. Próba reaktywacji dawnych tradycji Polonii, podjęta na fali odnowy w 1956 r. przez m.in. Szumińskiego, nie powiodła się.

- Żył ciągle żużlem. Miał teraz jeszcze więcej czasu, odkąd przeszedł na emeryturę - wspomina Bogdan Sawarski, były prezes bydgoskiego klubu. Razem ze Zdzisławem Ruteckim jako trenerem drużyny, ratowali żużel w Polonii przed upadkiem na początku tego wieku. Na drodze pod Toruniem zakończyło się życie człowieka, który już jako nastolatek zaczynał swoją przygodę ze speedwayem. Pierwsze kroki stawiał w Grudziądzu. Tam, w 1978 roku, zdobył licencję żużlową. Już cztery lata później stał się zawodnikiem bydgoskiej Polonii. Bronił jej barw w latach 1982-1992 i potem jeszcze w sezonie 1994. Przeżywał wówczas z zespołem wzloty i upadki. W 1983 roku musiał się razem z Polonią bronić przed spadkiem w barażowym pojedynku z GKM Grudziądz. Później Zdzisław Rutecki przeżywał także lepsze lata drużyny. Starsi kibice pamiętają go z tamtych czasów z doskonałej jazdy w parze zwłaszcza z Ryszardem Buśkiewiczem i Zbigniewem Bizoniem. Te duety były trudne do pokonania na torze przy ul. Sportowej. W 1986 roku cieszył się ze srebra w lidze, to był medal zdobyty po 14-letniej przerwie. Do swej medalowej kolekcji dołączył jeszcze brąz w 1990, a w 1992 roku stanął z kolegami na najwyższym stopniu podium. Zdzisław Rutecki w kolejnym sezonie kontynuował karierę w Grudziądzu. Potem jeszcze na rok wrócił do Bydgoszczy. Karierę zawodniczą zakończył jednak w Starcie Gniezno. W 1996 roku prowadził już jako trener GKM, dwa lata później Polonię (z Gollobami, Protasiewiczem, Gustafssonem), która zdobyła wtedy mistrzowski tytuł.