Wybierz prenumeratę, by czytać to, co Cię ciekawi Sprawdź ofertę
    Szukaj
    Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
    wyborcza.pl Bydgoszcz

    Ostatni dzień wolnej Bydgoszczy. Miasto pod bombami [HISTORYCZNE ZDJĘCIA]

    Wiadomości z Bydgoszczy
    bor
    89 lat temu 4 września przypadał w poniedziałek. To był ostatni dzień polskiej Bydgoszczy w międzywojennej, wolnej Polsce. Następnego dnia rozpoczęła się okupacja. Jak wyglądała Bydgoszcz?
    Wojna dotknęła już mieszkańców Bydgoszczy na całego. Zaledwie kilka dni wcześniej kopali schrony, a 3 września, w niedzielę rano, do Bydgoszczy weszli żołnierze pododdziałów wycofującej się 15. Dywizji Piechoty dowodzonej przez gen. Zdzisława Przyjałkowskiego. Opuścili umocnienia Przedmościa Bydgoskiego, bronione od 1 września przed atakami 50. Dywizji Piechoty gen. Konrada Sorrschego. Zostali ostrzelani przez niemieckich dywersantów. Tak rozpoczęła się tzw. Blutsonntag. - Świadkowie podają, że dywersja rozpoczęła się 3 września około 10 rano. Tego dnia Heinrich Himmler wydał rozkaz rozstrzelania każdego Polaka cywila, który będzie strzelał do żołnierzy Wehrmachtu. Dom, z którego padły strzały, miał zostać zrównany z ziemią. Proszę sobie wyobrazić, co musiałby zrobić w Bydgoszczy gen. Zdzisław Przyjałkowski, dowódca 15. dywizji piechoty, gdyby polska strona stosowała podobne środki wobec niemieckich dywersantów - mówi Wiesław Trzeciakowski, autor książki 'Śmierć w Bydgoszczy. 1939-1945'.
    Nadesłane
    1 z 20

    Wojna dotknęła już mieszkańców Bydgoszczy na całego. Zaledwie kilka dni wcześniej kopali schrony, a 3 września, w niedzielę rano, do Bydgoszczy weszli żołnierze pododdziałów wycofującej się 15. Dywizji Piechoty dowodzonej przez gen. Zdzisława Przyjałkowskiego. Opuścili umocnienia Przedmościa Bydgoskiego, bronione od 1 września przed atakami 50. Dywizji Piechoty gen. Konrada Sorrschego. Zostali ostrzelani przez niemieckich dywersantów. Tak rozpoczęła się tzw. Blutsonntag. - Świadkowie podają, że dywersja rozpoczęła się 3 września około 10 rano. Tego dnia Heinrich Himmler wydał rozkaz rozstrzelania każdego Polaka cywila, który będzie strzelał do żołnierzy Wehrmachtu. Dom, z którego padły strzały, miał zostać zrównany z ziemią. Proszę sobie wyobrazić, co musiałby zrobić w Bydgoszczy gen. Zdzisław Przyjałkowski, dowódca 15. dywizji piechoty, gdyby polska strona stosowała podobne środki wobec niemieckich dywersantów - mówi Wiesław Trzeciakowski, autor książki 'Śmierć w Bydgoszczy. 1939-1945'.
    W archiwach zachowały się zdjęcia zbombardowanej przez Luftwaffe Bydgoszczy. W południe 1 września samoloty atakowały hangary na lotnisku. 2 września został zbombardowany dworzec kolejowy przy ul. Zygmunta Augusta. Śmierć poniosło 50 osób.
    Nadesłane
    2 z 20

    W archiwach zachowały się zdjęcia zbombardowanej przez Luftwaffe Bydgoszczy. W południe 1 września samoloty atakowały hangary na lotnisku. 2 września został zbombardowany dworzec kolejowy przy ul. Zygmunta Augusta. Śmierć poniosło 50 osób.
    W archiwach zachowały się zdjęcia zbombardowanej przez Luftwaffe Bydgoszczy. W południe 1 września samoloty atakowały hangary na lotnisku. 2 września został zbombardowany dworzec kolejowy przy ul. Zygmunta Augusta. Śmierć poniosło 50 osób.
    Nadesłane
    3 z 20

    W archiwach zachowały się zdjęcia zbombardowanej przez Luftwaffe Bydgoszczy. W południe 1 września samoloty atakowały hangary na lotnisku. 2 września został zbombardowany dworzec kolejowy przy ul. Zygmunta Augusta. Śmierć poniosło 50 osób.
    W archiwach zachowały się zdjęcia zbombardowanej przez Luftwaffe Bydgoszczy. W południe 1 września samoloty atakowały hangary na lotnisku. 2 września został zbombardowany dworzec kolejowy przy ul. Zygmunta Augusta. Śmierć poniosło 50 osób.
    Nadesłane
    4 z 20

    W archiwach zachowały się zdjęcia zbombardowanej przez Luftwaffe Bydgoszczy. W południe 1 września samoloty atakowały hangary na lotnisku. 2 września został zbombardowany dworzec kolejowy przy ul. Zygmunta Augusta. Śmierć poniosło 50 osób.
    Zniszczono także mosty np. most na Mińskiej. Ucierpiały budynki w centrum miasta m.in. kino przy Mostowej
    Nadesłane
    5 z 20

    Zniszczono także mosty np. most na Mińskiej. Ucierpiały budynki w centrum miasta m.in. kino przy Mostowej
    Zniszczono także mosty np. most na Mińskiej. Ucierpiały budynki w centrum miasta m.in. kino przy Mostowej
    Nadesłane
    6 z 20

    Zniszczono także mosty np. most na Mińskiej. Ucierpiały budynki w centrum miasta m.in. kino przy Mostowej
    Zniszczono także mosty np. most na Mińskiej. Ucierpiały budynki w centrum miasta m.in. kino przy Mostowej. W nocy z 3 na 4 września niemieccy dywersanci ostrzelali kompanię 61 pułku piechoty Wojska Polskiego podczas wycofywania się za Kanał Bydgoski. Rano, w dniu 4 września nastąpił kolejny atak, tym razem na baterię 15. dywizji. Strzały było słychać na Czyżkówku na ul. Grunwaldzkiej, Nakielskiej i Kujawskiej. Żołnierze, z pomocą Straży Obywatelskiej i cywili, przystąpili do walki z niemieckimi dywersantami. Najwięcej starć było na Szwederowie. Podejrzanych o strzelanie rozstrzeliwano na miejscu. W trakcie walk spalony został protestancki kościół przy ul. Leszczyńskiego. 5 września. Z północy, ulicą Gdańską, weszli do Bydgoszczy pierwsi żołnierze Wehrmachtu. Był to 123. pułk piechoty z 50. dywizji
    Nadesłane
    7 z 20

    Zniszczono także mosty np. most na Mińskiej. Ucierpiały budynki w centrum miasta m.in. kino przy Mostowej. W nocy z 3 na 4 września niemieccy dywersanci ostrzelali kompanię 61 pułku piechoty Wojska Polskiego podczas wycofywania się za Kanał Bydgoski. Rano, w dniu 4 września nastąpił kolejny atak, tym razem na baterię 15. dywizji. Strzały było słychać na Czyżkówku na ul. Grunwaldzkiej, Nakielskiej i Kujawskiej. Żołnierze, z pomocą Straży Obywatelskiej i cywili, przystąpili do walki z niemieckimi dywersantami. Najwięcej starć było na Szwederowie. Podejrzanych o strzelanie rozstrzeliwano na miejscu. W trakcie walk spalony został protestancki kościół przy ul. Leszczyńskiego. 5 września. Z północy, ulicą Gdańską, weszli do Bydgoszczy pierwsi żołnierze Wehrmachtu. Był to 123. pułk piechoty z 50. dywizji
    Rozpoczęły się niemieckie represje. 8 września po raz pierwszy Niemcy użyli terminy Bromberger Blutsonntag. Każdą rewizję w niemieckim domu w dniach 3 i 4 września, kiedy Polacy szukali broni i strzelających dywersantów, traktowano potem jako przestępstwo i najście kryminalne. Oskarżeni Polacy zeznają podczas procesów przed sądem specjalnym, że widzieli strzelających dywersantów. Wskazują miejsca. - Wszystkie te słowa są od razu odrzucane przez niemiecki sąd jako bzdury. Opisywanie zdarzeń z września 1939 r. jako dywersji jest zakazane. Każdy z Polaków, który tak twierdził, stawał przed sądem i jechał do obozu koncentracyjnego - mówi Wiesław Trzeciakowski
    Nadesłane
    8 z 20

    Rozpoczęły się niemieckie represje. 8 września po raz pierwszy Niemcy użyli terminy Bromberger Blutsonntag. Każdą rewizję w niemieckim domu w dniach 3 i 4 września, kiedy Polacy szukali broni i strzelających dywersantów, traktowano potem jako przestępstwo i najście kryminalne. Oskarżeni Polacy zeznają podczas procesów przed sądem specjalnym, że widzieli strzelających dywersantów. Wskazują miejsca. - Wszystkie te słowa są od razu odrzucane przez niemiecki sąd jako bzdury. Opisywanie zdarzeń z września 1939 r. jako dywersji jest zakazane. Każdy z Polaków, który tak twierdził, stawał przed sądem i jechał do obozu koncentracyjnego - mówi Wiesław Trzeciakowski
    Rozpoczęły się niemieckie represje. 8 września po raz pierwszy Niemcy użyli terminy Bromberger Blutsonntag. Każdą rewizję w niemieckim domu w dniach 3 i 4 września, kiedy Polacy szukali broni i strzelających dywersantów, traktowano potem jako przestępstwo i najście kryminalne. Oskarżeni Polacy zeznają podczas procesów przed sądem specjalnym, że widzieli strzelających dywersantów. Wskazują miejsca. - Wszystkie te słowa są od razu odrzucane przez niemiecki sąd jako bzdury. Opisywanie zdarzeń z września 1939 r. jako dywersji jest zakazane. Każdy z Polaków, który tak twierdził, stawał przed sądem i jechał do obozu koncentracyjnego - mówi Wiesław Trzeciakowski
    Nadesłane
    9 z 20

    Rozpoczęły się niemieckie represje. 8 września po raz pierwszy Niemcy użyli terminy Bromberger Blutsonntag. Każdą rewizję w niemieckim domu w dniach 3 i 4 września, kiedy Polacy szukali broni i strzelających dywersantów, traktowano potem jako przestępstwo i najście kryminalne. Oskarżeni Polacy zeznają podczas procesów przed sądem specjalnym, że widzieli strzelających dywersantów. Wskazują miejsca. - Wszystkie te słowa są od razu odrzucane przez niemiecki sąd jako bzdury. Opisywanie zdarzeń z września 1939 r. jako dywersji jest zakazane. Każdy z Polaków, który tak twierdził, stawał przed sądem i jechał do obozu koncentracyjnego - mówi Wiesław Trzeciakowski
    Rozpoczęły się niemieckie represje. 8 września po raz pierwszy Niemcy użyli terminy Bromberger Blutsonntag. Każdą rewizję w niemieckim domu w dniach 3 i 4 września, kiedy Polacy szukali broni i strzelających dywersantów, traktowano potem jako przestępstwo i najście kryminalne. Oskarżeni Polacy zeznają podczas procesów przed sądem specjalnym, że widzieli strzelających dywersantów. Wskazują miejsca. - Wszystkie te słowa są od razu odrzucane przez niemiecki sąd jako bzdury. Opisywanie zdarzeń z września 1939 r. jako dywersji jest zakazane. Każdy z Polaków, który tak twierdził, stawał przed sądem i jechał do obozu koncentracyjnego - mówi Wiesław Trzeciakowski
    Nadesłane
    10 z 20

    Rozpoczęły się niemieckie represje. 8 września po raz pierwszy Niemcy użyli terminy Bromberger Blutsonntag. Każdą rewizję w niemieckim domu w dniach 3 i 4 września, kiedy Polacy szukali broni i strzelających dywersantów, traktowano potem jako przestępstwo i najście kryminalne. Oskarżeni Polacy zeznają podczas procesów przed sądem specjalnym, że widzieli strzelających dywersantów. Wskazują miejsca. - Wszystkie te słowa są od razu odrzucane przez niemiecki sąd jako bzdury. Opisywanie zdarzeń z września 1939 r. jako dywersji jest zakazane. Każdy z Polaków, który tak twierdził, stawał przed sądem i jechał do obozu koncentracyjnego - mówi Wiesław Trzeciakowski
    Rozpoczęły się niemieckie represje. 8 września po raz pierwszy Niemcy użyli terminy Bromberger Blutsonntag. Każdą rewizję w niemieckim domu w dniach 3 i 4 września, kiedy Polacy szukali broni i strzelających dywersantów, traktowano potem jako przestępstwo i najście kryminalne. Oskarżeni Polacy zeznają podczas procesów przed sądem specjalnym, że widzieli strzelających dywersantów. Wskazują miejsca. - Wszystkie te słowa są od razu odrzucane przez niemiecki sąd jako bzdury. Opisywanie zdarzeń z września 1939 r. jako dywersji jest zakazane. Każdy z Polaków, który tak twierdził, stawał przed sądem i jechał do obozu koncentracyjnego - mówi Wiesław Trzeciakowski
    Nadesłane
    11 z 20

    Rozpoczęły się niemieckie represje. 8 września po raz pierwszy Niemcy użyli terminy Bromberger Blutsonntag. Każdą rewizję w niemieckim domu w dniach 3 i 4 września, kiedy Polacy szukali broni i strzelających dywersantów, traktowano potem jako przestępstwo i najście kryminalne. Oskarżeni Polacy zeznają podczas procesów przed sądem specjalnym, że widzieli strzelających dywersantów. Wskazują miejsca. - Wszystkie te słowa są od razu odrzucane przez niemiecki sąd jako bzdury. Opisywanie zdarzeń z września 1939 r. jako dywersji jest zakazane. Każdy z Polaków, który tak twierdził, stawał przed sądem i jechał do obozu koncentracyjnego - mówi Wiesław Trzeciakowski
    Historyk IPN Paweł Kosiński ustalił, że 3 i 4 września w mieście zginęło 365 osób. Spośród nich 33 nie zostały zidentyfikowane, 263 były zameldowane w Bydgoszczy, a pozostałe poza miastem. Wśród nich 254 było ewangelikami, a 86 katolikami. Biorąc pod uwagę panujące przed wojną stosunki wyznaniowe, można założyć, że większość zabitych ewangelików była Niemcami, a katolików - Polakami.
    Nadesłane
    12 z 20

    Historyk IPN Paweł Kosiński ustalił, że 3 i 4 września w mieście zginęło 365 osób. Spośród nich 33 nie zostały zidentyfikowane, 263 były zameldowane w Bydgoszczy, a pozostałe poza miastem. Wśród nich 254 było ewangelikami, a 86 katolikami. Biorąc pod uwagę panujące przed wojną stosunki wyznaniowe, można założyć, że większość zabitych ewangelików była Niemcami, a katolików - Polakami.
    W odwecie Niemcy w ciągu pierwszego tygodnia okupacji rozstrzelali 600-800 Polaków. W ciągu kilku następnych miesięcy, począwszy od października 1939, zamordowano m.in. w Dolinie Śmierci w Fordonie, około 1200 osób.
    Nadesłane
    13 z 20

    W odwecie Niemcy w ciągu pierwszego tygodnia okupacji rozstrzelali 600-800 Polaków. W ciągu kilku następnych miesięcy, począwszy od października 1939, zamordowano m.in. w Dolinie Śmierci w Fordonie, około 1200 osób.
    W odwecie Niemcy w ciągu pierwszego tygodnia okupacji rozstrzelali 600-800 Polaków. W ciągu kilku następnych miesięcy, począwszy od października 1939, zamordowano m.in. w Dolinie Śmierci w Fordonie, około 1200 osób.
    Nadesłane
    14 z 20

    W odwecie Niemcy w ciągu pierwszego tygodnia okupacji rozstrzelali 600-800 Polaków. W ciągu kilku następnych miesięcy, począwszy od października 1939, zamordowano m.in. w Dolinie Śmierci w Fordonie, około 1200 osób.
    Rok 1939 w Bydgoszczy
    Nadesłane
    15 z 20

    Rok 1939 w Bydgoszczy
    Rok 1939 w Bydgoszczy
    Nadesłane
    16 z 20

    Rok 1939 w Bydgoszczy
    Rok 1939 w Bydgoszczy
    Nadesłane
    17 z 20

    Rok 1939 w Bydgoszczy
    Rok 1939 w Bydgoszczy
    Nadesłane
    18 z 20

    Rok 1939 w Bydgoszczy
    Parada bydgoskiego Selbstchutzu
    Nadesłane
    19 z 20

    Parada bydgoskiego Selbstchutzu
    W odwecie Niemcy w ciągu pierwszego tygodnia okupacji rozstrzelali 600-800 Polaków. W ciągu kilku następnych miesięcy, począwszy od października 1939, zamordowano m.in. w Dolinie Śmierci w Fordonie, około 1200 osób.
    Nadesłane
    20 z 20

    W odwecie Niemcy w ciągu pierwszego tygodnia okupacji rozstrzelali 600-800 Polaków. W ciągu kilku następnych miesięcy, począwszy od października 1939, zamordowano m.in. w Dolinie Śmierci w Fordonie, około 1200 osób.
    Czytaj teraz
    Więcej

      Popularne

      Komentarze
      Zaloguj się
      Chcesz dołączyć do dyskusji? Kup prenumeratę, by czytać artykuły i je komentować

      Wszystkie komentarze

      sortuj:
      od najnowszego od najstarszego od najpopularniejszego od najmniej popularnego

      Tematy ważne dla Bydgoszczy

      Tematy
      Miejsca

      Warto przeczytać

      Magazyn Kuchnia
      Magazyny
      Licytacje, przetargi
      wyborcza.pl
      Serwisy partnerskie

      Copyright © Wyborcza sp. z o.o.

      Właściciel niniejszego serwisu nie wyraża zgody na zwielokrotnianie ani inne korzystanie z utworów rozpowszechnionych w tym serwisie, w celu eksploracji tekstów i danych. Więcej informacji w zastrzeżeniu dot. eksploracji tekstów i danych.