Szlak przemysłowy. Co na nim jest, co znika, co się pojawi?

Centrum techniki wojennej DAG Fabrik Bromberg to miejsce niezwykłe na mapie bydgoskich atrakcji. Była to pierwotnie fabryka przeznaczona do zadań militarnych III Rzeszy. Kiedyś powstawały tu m.in. trotyl, nitrogliceryna i proch bezdymny, które zaspokajały 1/5 zapotrzebowania armii niemieckiej na froncie wschodnim. Obecnie zaś jest to jedna z najciekawszych atrakcji turystycznych w skali kraju.

Magazyny zbożowe nad Brdą powstały w ostatniej dekadzie XVIII wieku. Były to budowle o tzw. konstrukcji szachulcowej, charakteryzującej się drewnianym szkieletem z ceglanymi wypełnieniami pól. Od początku swego istnienia pełniły one funkcje magazynowe. Dziś należą do Muzeum Okręgowego.

Położona  między głównym nurtem rzeki Brdy a jej odnogą Młynówką, w samym sercu miasta - Wyspa Młyńska jest jednym z piękniejszych krajobrazowo zakątków Bydgoszczy. Na szlaku są

Jest jednym  z najpiękniejszych miejsc spacerowych Bydgoszczy. Zbudowany w latach 1773 -1774 kanał to najstarszy czynny do dziś śródlądowy kanał wodnym w Polsce.

Pomysłodawcą powstania muzeum był historyk, nauczyciel i działacz społeczny Sebastian Malinowski. Pomysł jego powstania narodził się w 2004 r., kiedy obchodzono jubileusz 230-lecia budowy Kanału Bydgoskiego. Muzeum zostało otwarte 29 września 2006 r. w wyremontowanym pomieszczeniu dziedzińca   III Liceum Ogólnokształcącym  - szkole, która od 1879 r. mieści się w rejonie plant nad Kanałem Bydgoskim.
Pierwszym kustoszem był od września 2006 do przedwczesnej śmierci w lutym 2008 r. - Sebastian Malinowski.

To chyba jedyne muzeum na świecie, gdzie zwiedzanie zaczyna się od obowiązkowego umycia rąk (nad metalową miską, polewając wodę z dzbana), a kończy na samodzielnym wyprodukowaniu mydła. Zobaczyć tu można jak wyglądała pierwsza przenośna toaleta lub pierwowzór prysznica. Do tego szczotki, maglownice, suszarki, balie do prania, żeliwne wanny, kotły do mieszania olejów, pojemniki i foremki, w których schła mydlana masa.

Autorem projektów architektonicznych budynków stacji wodociągów "Las Gdański" jest Franz Marschal. Budowę nowoczesnego systemu wodociągów bydgoskich rozpoczęto w 1897 r. Najciekawsza architektonicznie jest Hala Pomp wymurowana z cegły licówki z elementami zdobniczymi jakimi są ażurowe dekoracje snycerskie umieszczone w trzech trójkątnych szczytach.

Muzeum Fotografii, zajmujące się m.in. gromadzeniem pamiątek po nieistniejącej już fabryce powstało w 2004 roku przy Wyższej Szkole Gospodarki Muzeum mieści się przy ulicy Garbary 3.

Warzelnia Piwa szybko stała się jedną z ulubionych restauracji bydgoszczan. Mieści się w zabytkowej kamienicy przy ul. Poznańskiej 8. Warzelnia  została podzielona na kilka tematycznych sal. W pierwszej, butelkowej, można podziwiać kolekcję opakowań z bydgoskich browarów. Najstarsze pochodzą z końca XIX w.

Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Bydgoszczy posiada własną introligatornię od 1 listopada 1923 roku. Dzięki subwencjom ministerialnym dyrektor Witold Bełza wyposażył pracownię w niezbędne urządzenia, które wykorzystywane są do dziś. W introligatorni obejrzeć można  materiały potrzebne do wykonania oprawy książki i maszyny introligatorskie, które mają blisko sto lat!

Zakład w Bydgoszczy jest spadkobiercą historii Gazowni Bydgoskiej, której uroczyste otwarcie nastąpiło dnia 1 października 1860 roku. W pierwszym okresie (1860-1880) produkcja gazu służyła wyłącznie do oświetlenia miasta.

Barka jest na stałe zacumowana przy ul. Mostowej i widoczna z Mostu im. Jerzego Sulimy Kamińskiego, na tle Bydgoskich Spichrzy. Pierwotnie była to barka towarowa bez napędu, o stalowej konstrukcji. Została zbudowana w 1937 r.

To jeden z dwóch obiektów, które ze szlaku wkrótce mogą zniknąć. Fabryka Obrabiarek do Drewna w Bydgoszczy specjalizuje się w produkcji maszyn i urządzeń oraz kompletnych linii technologicznych dla przemysłu drzewnego.Jest najstarszym w Polsce przedsiębiorstwem produkującym od 1865 roku maszyny i urządzenia do obróbki i przerobu drewna. Założycielem Firmy był Carl Blumwe.

Właściciel je ją przenieść za miasto. FOD zawarła niedawno porozumienie z Polskim Holdingiem Nieruchomości. Fabryka ma przeprowadzić się z centrum Bydgoszczy do Niw, niedaleko trasy S5. Ma to być korzystniejsze m.in. ze względów transportowych. Co to oznacza dla szlaku TeH2O? FOD opuści budynki przy ul. Nakielskiej 53, które były atrakcją szlaku. Wyróżniają się unikatową zabudową przemysłową z końca XIX w. Hala jest największym zachowanym i najbardziej atrakcyjnym architektonicznie budynkiem przemysłowym miasta, który do dziś realizuje swą pierwotną funkcję. - Nie można przekreślić 150-letniej historii, tylko dlatego, że firma zmienia lokalizację - mówi Puchowska. - FOD szczyci się swoją historią, doskonale się przez nią promuje i bardzo chce pozostać na szlaku - dodaje.

Muzeum otwarto w 150. rocznicę założenia apteki przez Constantina Augusta Mentzla. Znaleźć tu można m.in. 70-letnią maszynę do robienia maści, a także dokumenty apteki Pod Aniołem, która niegdyś mieściła się przy ul. Gdańskiej - tam, gdzie obecna cukiernia Adama Sowy.

To muzeum też może zniknąć ze szlaku TeH20. Właściciel zamyka aptekę, w której się mieści. Miasto stara się o przejęcie sporo wartej kolekcji.

- Jesteśmy zainteresowani przejęciem zbiorów z kolekcji Bartłomieja Wodyńskiego i prowadzeniem placówki, która prezentowałaby ekspozycję - mówi Marta Stachowiak, rzeczniczka prasowa prezydenta miasta. Teraz ratusz szuka lokali, które mogłyby zostać przekazane w zamian za eksponaty.

W sprawę zaangażowane jest też Muzueum Okręgowe, które od ubiegłego roku jest koordynatorem szlaku. - Oczywiście dla kolekcji byłoby najlepiej gdyby była eksponowana w miejscu, z którym jest związana historycznie. Jeśli jednak sprawdzi się najczarniejszy scenariusz i Muzeum Farmacji będzie likwidowane na Gdańskiej, dysponujemy specjalistami, którzy po przejęciu zbiorów, zagwarantują merytoryczną opiekę nad nimi - deklaruje Kinga Puchowska, koordynatorka szlaku TeH2O.

Koordynatorka szlaku - Kinga Puchowska - uspokaja, że mimo tych kłopotów, przyszłość szlaku nie jest zagrożona. Jest szansa, że pojawią się na nim nowe obiekty - prowadzone są rozmowy m.in. z Pasamonem i Tele-Foniką Kablami, a także z z dawną stocznią Lloyda. Tu z inicjatywą wyszedł sam Łukasz Gliński, właściciel firmy Les Higiena, który podjął się w ubiegłym roku odbudowy budynku fabryki.